ونوس بهنود – خبرگزاری مهر: در تاریخ اردبیل رسومات متعددی برای عروسی معرفی شده است. از «شیرینی ایشدی» گرفته تا «بند تخت» مراسمی سرشار از شادی و با هدف ایجاد پیوند بین خانواده عروس و داماد و به تبع دو زوج تعریف شده است.

در بررسی جامع رسومات عروسی تجملات جایگاهی نداشته و خانواده‌ها متناسب با وسع خود هم در هدایا و هم در مراسم پا پیش می‌گذاشتند. دوام زندگی‌هایی که ۲۰-۳۰ سال قبل شکل گرفته امروز دستاورد ساده زیستی و ساده‌پسندی خانواده‌ها است.

با این وجود در جشن عروسی امروزی خبری از ساده‌پسندی نیست. تغییر دیدگاه نسل‌ها موجب شده امروز عروسی بیشتر از اینکه حال و هوای شادی به همراه داشته باشد، اتفاقی سخت و ناگوار و مستلزم صرف هزینه‌هایی خارج از توان خانواده‌ها قلمداد شود. موضوعی که خود به مانع ازدواج جوانان اردبیلی و بروز اختلافات فی‌مابین زوجین نیز شده است.

چک‌های برگشتی و زندان برای جهیزیه

یکی از تجملات عروسی معطوف به خرید جهیزیه دختران است. شهروند اردبیلی به خبرنگار مهر گفت: بنده دو دختر دارم که برای تأمین جهیزیه هر کدام ۵۰ میلیون تومان هزینه کردم.

محمدی تصریح کرد: با وجود اینکه دختر بزرگترم حتی یک پسر دارد، همچنان از خرید نکردن برخی اجناس برای جهیزیه‌اش از من گله مند است. با این گرانی و وضعیت بازار ما اجناس ضروری را تهیه کردیم و هنوز تعدادی از چک‌هایمان در بازار است و در حال پرداخت بدهی هستیم.

شهروند دیگری معتقد است سلایق تغییر کرده و به مانند گذشته دختر با مایحتاج ضروری به خانه شوهر نمی‌رود. در بسیاری از مواقع خانواده شوهر، دختر را مجبور به تأمین جهیزیه گران می‌کنند و متأسفانه خانواده دختر برای اینکه وی در خانه شوهر سرکوفتی نشنود اقدام به خرید جهیزیه حتی خارج از توان خود می‌کنند.

رحمتی افزود: در گذشته نوعروس به اندازه توان جهیزیه می‌برد و برخی حتی فرش نداشتند که بعدها با صرفه‌جویی و همکاری با همسر خود فرش و سایر مایحتاج را خریداری می‌کردند اما امروز برخی خانواده‌ها توقع دارند که دختر در ابتدا همه چیز به خانه همسر بیاورد.

در تائید اظهارات این دو شهروند باید گفت خرید جهیزیه به رقابت منفی و فرسایشی خانواده‌ها تبدیل شده است. انواع برندهای ترکیه و آلمان در ظروف، لوازم خانگی، البسه و حتی دکوراسیون داخلی منازل موجب شده راحتی از خانواده‌ها سلب شود.

در این میان اقشار کم‌درآمد بیشترین آسیب را از دور باطل رقابت‌ها متحمل می‌شوند بطوریکه مطابق اعلام ستاد دیه استان برخی زندانیان مالی به دلیل چک برگشتی ناشی از خرید جهیزیه در زندان‌های اردبیل به سر می‌برند.

وی از خیرین و عموم مردم درخواست کرد با حمایت از زوج‌های کم‌بضاعت موجب شوند این قشر نیز زندگی مشترک خود را آغاز کنند.

عروس اردبیلی به دنبال لباس پرنسس

در کنار توقع خانواده پسر برای تأمین جهیزیه آن چنانی نباید از توقع خانواده دختر برای خرید خانه و خودرو نیز غافل شد. در بسیاری از مراسم خواستگاری اولین سؤال طرح شده از خانواده پسر و دختر به جای حالات و روحیات طرفین معطوف مسائل مالی است.

این در حالی است که به عقیده مدیرکل بهزیستی استان، پایشی از تقاضاهای طلاق در زوجین اردبیلی صورت گرفته و نتایج نشان می‌دهد بیشترین دلیل اختلاف زوجین به عدم  شناخت از یکدیگر بازمی‌گردد. بهزاد ستاری در گفتگو با خبرنگار مهر تأکید کرد: در درخواست طلاق مسائل اقتصادی و بیکاری نیز مطرح است اما عدم شناخت صحیح از طرف مقابل دلیل عمده بروز اختلافات است.

این همه ماجرا نیست. بعد از موضوع خانه و جهیزیه تجملات مراسم عروسی آغاز می‌شود. با وجود تلاش بسیاری از خانواده‌ها جهت برگزاری مراسمی متفاوت، تمامی مراسمات عروسی در اردبیل از الگوی کاملاً یکسانی تبعیت می‌کند. اگر تا دیروز تعداد آرایشگاه‌ها و فروشگاه‌های لباس عروسی به انگشتان یک دست نمی‌رسید، امروز تقریباً در هر خیابان اصلی می‌توان یک آرایشگاه و فروشگاه دید.

مزون‌های لباس عروسی این روزها از فروشگاه‌های تاج و تور عروس مجزا شده و عروس به صورت تخصصی مشاوره نیز می‌شود. ذکرایه هنگفت لباس عروسی در برخی خانواده‌های برخوردار مطرح نیست اما زمانی که در بین خانواده‌ها، اقشار کم‌درآمد به دنبال برگزاری مراسم مشابه هستند، مشکلات مالی آغاز می‌شود. در برخی مواقع حتی لباس‌های موجود در بازار مورد قبول مشتری نیست و مدهای جدیدی دنبال می‌شود که دوخت و دوز و تأمین آن به میزان ۲۰-۵۰ میلیون تومان برای یک لباس هزینه دارد.

استفاده به نفع آرایشگاه‌ها و مدهای آرایش

تجملات فزاینده عروسی موجب شده برخی مشاغل کاذب در بازار اردبیل شکل بگیرد. بطوریکه مدلینگ، عکاسان عروسی و آرایشگاه‌هایی با شیوه‌های نامتعارف آرایش در بازار اردبیل رشد کرده و ریشه بر ساده زیستی آرامش‌بخش گذشته انداخته است.

در برخی مراسمات عروسی پخش کلیپ متداول شده و در برخی حالات رفتار و حرکات عروس و داماد تقلید و دستوری از کارگردانان برنامه عروسی است.

مطابق اعلام دادستان اردبیل در ماه‌های گذشته ۲۰ نفر از افراد متخلف در این راستا دستگیر شده‌اند. اما داغی بازار عروسی موجب شده بار دیگر کارگردانان و کلیپ سازها نمکی تلخ به تجمل عروسی‌ها بیفزایند.

یکی از شهروندان اردبیلی هزینه پرداختی برای تولید کلیپ عروسی خود را ۱۰ میلیون تومان عنوان کرد. وی افزود: کل کلیپ ۱۵ دقیقه است اما امروز همه کلیپ می‌سازند و من نمی‌خواستم از هم‌سن‌های خودم عقب بمانم.

مراسمی که آه گلوی والدین است

در نهایت تجملات عروسی‌ها به مراسمات آن ختم می‌شود. اگر زمانی دختران جوان در یک پذیرایی ساده دور عروس حلقه زده و شادی می‌کردند و نام این مراسم «حنا گجه» نامیده می‌شد امروز سن آرایی، میوه‌آرایی، کارگردانی عروس با دوربین‌های متعدد، تزئین خودروهای خارجی، پذیرایی از مهمانان با چند مدل غذا، هدیه عروس و داماد به مهمانان، هدیه‌های نامتعارف و گران پدر و مادر عروس و داماد، ریختن پول و سکه بر سر عروس، تاج و گل عروس و لباس‌های گران‌قیمت خانواده درجه یک عروس و داماد شیرینی مراسم عروسی را ربوده است.

اغلب افراد هنگامی که به مراسم عروسی دعوت می‌شوند، شاد نمی‌شوند؛ از مراسم تکراری، چشم و هم چشمی و تجملات به ستوه آمده‌اند.

تجملات مراسم عروسی در اردبیل تا ۲۰۰ میلیون تومان نیز برآورد می‌شود. این در حالی است که میانگین درآمد مردم اردبیل کمتر از میانگین کشوری است. تجمل عروسی که خود به یکی از مصادیق اختلاف طبقاتی و فرهنگی تبدیل شده است، موجب شده اثرات روحی روانی و عاطفی منفی در بین خانواده‌ها باقی بماند.

بطوریکه چشم و هم چشمی‌ها موجب شده خانواده‌ها حتی با بدهی، مشابه فلان عروسی تجملاتی را برگزار کرده و به قول خودشان کم نیاورند. این در حالی است که چنین تجملی الگوی عروسی و ازدواج نیست و تنها به واسطه پرورش روحیه غلط در بین شهروندان رشد قارچ گونه داشته است.

تأکید فرهنگ و دین به سادگی آرامش‌بخش

مطابق آمار ثبت‌احوال استان اردبیل در سال گذشته در هر چهار ساعت یک طلاق در استان به ثبت رسیده است. تمامی تلاش خانواده‌ها برای افزودن بار تجمل به ازدواج‌ها به نظر می‌رسد تأثیری در کاهش نرخ طلاق و ماندگاری زوجین در کنار هم و زیر یک سقف نداشته است. نه تنها به واسطه تجمل و چشم و هم چشمی قوام خانواده بهبود نداشته بلکه به بهانه دعوا و اختلاف زوجین نیز منجر شده است.

این در حالی است که مدیرکل تبلیغات اسلامی استان اردبیل معتقد است در دین اسلام جایگاه والایی برای ازدواج تعریف شده و در روایات متعدد به ازدواج آسان و زودهنگام تأکید می‌شود.

حجت‌الاسلام مهدی ستوده به خبرنگار مهر گفت: اینکه زمینه ازدواج آسان زوجین از سوی خانواده‌ها فراهم شود سفارش دین است و نگاه دین به ازدواج نگاه ساده و بی‌پیرایه است؛ همچنان که ازدواج ساده حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه زهرا(س) الگویی بر ازدواج آسان محسوب می‌شود. نه تنها در دین اسلام بلکه در فرهنگ و تاریخ اردبیل نیز جایی برای تجملات متصور نیست. کهنسال اردبیلی به خبرنگار مهر گفت: آنچه موجب شادی بود این است که خانواده متناسب با وسع خود برای عروسی هزینه می‌کرد.

پوراندخت سپاسی تصریح کرد: هیچ زوجی خارج از توان خود مراسمی برگزار نمی‌کرد؛ مهم سازش و زندگی مشترک بود؛ همه کم و کسری‌ها در سال‌های بعد زندگی تأمین می‌شد و به خاطر پول و تجملات به ندرت حرف و اختلاف پیش می‌آمد.

امروز نمونه‌های نادری از مقاومت زوج‌های جوان در مقابل تجملات مشاهده می‌شود. نمونه‌هایی که می‌بایست فرهنگ‌سازی شده و به مابقی جوانان نیز معرفی کرد. هر چند دستگاه‌های فرهنگی به رعایت سادگی در مراسمات و حمایت از ازدواج‌های آسان و پایدار تأکید دارند اما به واقع نمونه‌های موفق زندگی‌هایی از این دست به ندرت معرفی شده‌اند. دور باطل تجمل به حدی در خانه‌ها رخنه کرده که به عنوان یک امر مسلم تلقی می‌شود و این در حالی است که هیچ پسر و دختری در عمق احساس خود روی خوش همسر را به پول ترجیح نمی‌دهد.